Uzayda pilimiz bitti
Havada infilak eden Türksat 1A'nın yerine gönderilen Türksat 1B'nin yakıtı normalden 10 ay önce bitti. Türksat 2C'de de aynı tehlike var
ANKARA - Türkiye'nin, fırlatılırken infilak eden Türksat 1A ile başlayan uzay macerası, aynı şanssızlıklarla devam ediyor. Türksat 1A'nın yerine devreye sokulan Türksat 1B de normal süresinden en az 10 ay önce devre dışı kaldı. Aynı tehlike 44 yakıt tüpünden 12'si arızalı durumda olan Türksat 2A için de söz konusu olabilir. Türksat 1B'nin yerine iki yıl içinde yeni uydu yerleştirilmezse Türkiye'nin yörüngedeki hakkını kaybetme tehlikesi var.
Türkiye'nin ilk uydusu Türksat 1A uzaya fırlatılırken arazılanıp düştü. Onun yerine 1994 Ağustos'ta uzaya gönderilen Türksat 1B (T1B) uydusu da ekim ayında hizmete başladı. T1B, 42 derece doğu pozisyonuna oturtulurken 1996'da uzaya fırlatılan Türksat 1C uydusu da 31.3 dereceye yerleştirildi. Kısa süre sonra iki uydunun yeri birbiriyle değiştirildi. Değiştirme işlemleri sırasında T1B'nin yakıt tüketiminin arttığı tüplerin ömrünün kısaldığı ileri sürüldü. 2004 Haziranı'nda 'eğimli yörüngeye' giren T1B'in bu yılın ocak ayında tümüyle kullanılamaz hale geldiği öğrenildi.
Kullanıcılar kaydırıldı
Türksat Genel Müdürü Osman Dur, geçen yıla kadar yüzde 28 doluluk oranıyla çalışmakta olan T1B uydusundaki kullanıcıların Türksat 1C ve Türksat 2A uydularına kaydırıldığını, şu an için T1B'de hiçbir kullanıcı kalmadığını belirtti.
Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporunda, uydunun ömrünün 2007 yılının üçüncü çeyreğinde sona ereceği belirtilirken, Dur, Ekim 1994 tarihinden itibaren hizmet vermekte olan T1B'nin normal ömrünün 10 yıl, eğimli yörüngedeki ömrünün iki yıl olduğunu söyledi.
Türksat 2A da tehlikede
Öte yandan Türkiye, uzaydaki en yeni uydusu olan ve 2001 Şubatı'n da uzaya fırlatılan Türksat 2A uydusunda da birtakım şanssızlıklar yaşıyor. Birinci şanssızlık, bu uydunun 36 transponderinden 22'sinin, çok pahalı yatırım gerektiren frekanslara sahip olması nedeniyle tercih edilmemesi ve boş kalması oldu. İkinci şanssızlık ise uydunun yakıt tüplerinde yaşandı.
Bu uyduda 36 asıl, sekiz de yedek yakıt tüpü bulunuyor. Gerek uydunun uzaya fırlatılışı, gerekse uzaya gönderildikten sonraki süreçte asıl yakıt tüplerinden dördü ve yedek sekiz tüpün tamamı yanarak kullanılamaz hale geldi. Uydunun toplam 15 yıl olan ömrünü oldukça kısaltması beklenen bu durum nedeniyle Türkiye'nin sigorta şirketlerinden sadece 12 milyon dolarlık tazminat alabildiği belirtildi. Sigorta şirketi ile yapılan sözleşmeye göre, 260 milyon dolara mal olan uydu bedelinin tamamının alınabilmesi için 12 değil 17 tüpün devre dışı kalmış olması gerektiği öğrenildi.
Zamana karşı yarış
Türkiye'nin, uzayda tahsis edilen ve aktif olarak kullanılan iki pozisyondan biri halen T1B uydusunun bulunduğu 31.3 derecede. Türkiye'nin bu pozisyondaki haklarının kaybolmaması için, iki yıl içinde bu yörüngeye yeni bir uydu fırlatılması gerekiyor. Aksi takdirde herhangi bir ülke veya şirket bu pozisyona uydu yerleştirebilecek.
Türksat Genel Müdürü Osman Dur, iki yıllık sürenin, uydunun uzay çöplüğüne fırlatılması ile başlayacağını ve henüz uyduyu yörüngeden çıkarmadıklarını hatırlatarak "Geçtiğimiz günlerde sonuçlandırılan ihaleyle yapımı Fransız Alcatel firmasınca üstlenilen Türksat 3A uydusu 1.5-2 yılda tamamlanıp halen Türksat 1C'nin bulunduğu 42 derece doğu pozisyonuna yerleştirilecek. T1C de T1B'den boşalacak 31.3 derece pozisyonuna nakledilecek. Türkiye'nin T1B'nin bulunduğu yörüngedeki hakkı kaybolmayacak" diye konuştu.
DEVAMI:
http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=180622