[bikmisbroker]

18 Mart'tan Birkaç Sahne

Tarih 19 Şubat 1915
İngilizler, tarihinde hiç yenilmeyen ve Fransız desteğiyle daha da güçlenen donanmasıyla, boğazlardan geçme kararını uygulamaya koymuş ve Çanakkale Boğazı girişindeki tabyaları top ateşine tutmaya başlamıştı. Rumeli yakasında bulunan Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları ile Anadolu yakasındaki Kumkale ve Orhaniye tabyaları bir ay boyunca ağır ateş altında kalmış ve Mart ayının ortalarına gelindiğinde düşman kuvvetleri boğaz girişini içerde yol alabilecek kadar zayıflatmıştı.

Tarih 06 Mart 1915
O gece Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanı Cevat Paşa, Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı Nazmi Bey'e şunları söylüyordu: "Oğlum, sana çok önemli bir görev veriyorum. Vatanın selameti, bu görevin başarıyla yerine getirilmesine bağlıdır. Yarın akşam, Nusret ile son 26 mayınını şu gördüğün karanlık limanda kıyıya paralel olarak dökeceksin. Düşman hareketinizi seçer, size saldırıya kalkışırsa kıyı toplarımız önceden aldıkları talimata uygun olarak hareket edecek ve sizi himaye ateşiyle koruyacaklar. Kendinizi göstermemeye çaba harcayın. Allah yardımcınız olsun."

Tarih 07-08 Mart 1915
Nazmi Bey, Nusret mayın gemisi komutanlığı yapacak olan Tophaneli Yüzbaşı Hakkı'yı buldu. Her iki subayda çok iyi arkadaştılar. Yüzbaşı Hakkı Bey, iki gün önce kalp krizi geçirmişti. Cevat Paşa Nusret'in genç komutanına, sağlığı için yerine bir başkasını görevlendirmeyi önerdi. Fakat tüm ısrarlarına rağmen, Yüzbaşı Hakkı göreve gitmeyi tercih etti.

Nusret, 7 Mart'ı 8 Mart'a bağlayan gece yarısı demir alarak Çanakkale'den uzaklaştı. Bütün ışıklarını söndürüp kıvılcım atmasın diye ocaklarını bastırmış, daha önce döşenen mayın hatlarından geçiyor ve Karanlık Liman'a giriyordu. Uzaklarda dolaşan düşman devriye gemileri yanan fenerleri ile suyun yüzünü aydınlatmaktaydı. Daha yakınlarda devriyeye çıkmış düşman gemilerinin fenerleri zaman zaman Nusret'in olduğu kıyının karşısına vuruyorlardı.

Sonunda Anadolu yakasındaki Akyarlara, yeni mayın hattının hazırlanacağı noktalara geldiler. Nusret, sessizce elinde kalan son 26 eski tip mayını suya bırakmaya başladı. Birkaç dakika sonra tüm mayınlar belirlenen rota doğrultusunda dökülmüştü. Şimdi en az mayınların dökülüşü kadar tehlikeli olan geri dönüş yolculuğu başlamıştı. Daha önceki dökülen mayınlar ve düşman devriye gemileri Nusret'in yolu üzerinde kol geziyordu.

Bir an için Nusret'in çok yakınında bir karaltı ortaya çıktı. Büyük olasılıkla düşman zırhlıları geri dönmüşlerdi ve devriye görevine devam etmekteydiler. Ara verdikleri projektörle taramaya yeniden başladıkları zaman Nusret'i görecekler ve herşey bitecekti. Bütün mürettebattan buz gibi terler boşanıyordu. Nihayet korktukları başlarına geldi ve düşman gemisinin projektörleri yandı. Projektör ışığı az öteden, hızla, üzerlerine doğru, denizi tarayarak geliyordu. Işık tam Nusret'in böğrüne saplanacaktı ki bir mucize gerçekleşti.

Türk kıyısında uzun zamandır bozuk olan ama o anda birden bire yanan fener birkaç saniye içinde, düşman projektörünü deniz üstünde yakaladı. Ortalığı sise yakın yoğun bir beyazlık kapladı. Beklenmedik bu ışık kavgası Nusret'e kurtulma umudunu geri verdi. Nusret, bu bazen üstünde, bazen yanında süren ışık çarpışmasının altından sessizce sıyrıldı.

Tehlike geçmiş verilen görev büyük bir başarıyla yapılmıştı. Nazmi Bey büyük bir sevinçle kader arkadaşını tebrik etmek istedi. Ancak Hakkı Bey cevap veremedi. Hasta kalbi bu ışık savaşındaki heyecana dayanamamış, duruvermişti.

Tarih 18 Mart 1915
Sabahın erken saatleri
Havacılarımız erken saatlerde yaptıkları keşif raporunu vermişlerdi: "Bozcaada önünde, 40 düşman gemisi sayıldı. Bunlardan; 19'u ağır, 3'ü hafif olmak üzere 22'si kruvazör, diğerleri; şilep, destek gemisi ve uçak gemisidir. Sayıları tam olarak saptanamayan denizaltılar görülmüştür. 6 adet zırhlı İngiliz gemisi, muharebe düzeninde boğaza doğru ilerlemekte ve Fransız gemileri de demir almaktadır."

Üç tümenden oluşan düşman birlikleri, bir ay boyunca ağır hasar alan tabyaların arasından geçecek ve ileri hatta bulunan merkez tabyalarını ateşe tutacaklardı. Plana göre 3.Tümen önde, 1.Tümen arkada bir çizgi oluşturarak merkez tabyalarını zayıflayana kadar ateşe tutacak, tabyalar yeterince zayıfladığında 2.Tümen, 3.Tümenin yerini alacak ve son olarak mayın hatlarını savunan toplarımız da tahrip edilerek mayın taraması yapılıp donanmanın önü açılacaktı. Boğazı yenilmez donanmasıyla geçeceğini düşünen düşman, günün ilk saatlerinde yavaş yavaş boğazdan içeri girmeye başladı.

Saat 10:30
Queen Elizabeth'in de içinde bulunduğu en güçlü gemilerden oluşan 1.Tümen ve hemen arkasından 3.Tümen boğazdan içeri girdi ve boğaz girişindeki tabyaların zayıf ateşi altında ileri hattaki merkez tabyalara doğru yol almaya başladı. 3.Tümene ait iki gemi 1.Tümenin oluşturacağı çizginin sağ ve solunun biraz gerisinde kalacak, diğer gemiler de 1.Tümenin önünde bir çizgi oluşturacaktı.

Saat 11:30
Düşman gemileri belirlenen noktalarda yerlerini aldı ve merkez tabyalarını ağır top ateşine tutmaya başladılar. Düşmanın gerisinde kalan boğaz girişindeki Anadolu Kumkale tabyasından da düşmana yönelik ateş hala devam ediyordu.

Saat 12:00
İki tümenin yoğun ateşi sonucu Rumeli Hamidiye, Anadolu Hamidiye ve Çimenlik ateş almış, merkez tabyalarında yangınlar çıkmış, Rumeli Mecidiye tabyası, topçuların şehit olmasıyla karşılık veremez hale gelmişti.

Saat 14:00
2.Tümen 3.Tümenin yerini almadan önce, işin bittiğini düşünen düşmanın beklemediği şeyler olmaya başladı. Ön çizgideki dört düşman gemisinden, Anadolu Hamidiye tabyasının karşılık verdiği sağdaki iki gemi çizgiyi bozup hızla geri dönmeye başladı. Geriye dönen iki gemiden, arkadan gelen Fransız Bouvet gemisi, 1.Tümenin çizgisine ulaştığında patlamalar oldu ve Bouvet birkaç dakikada sulara gömüldü. Diğer gemiler, Bouvet'in kaybıyla şaşkına dönmüşlerdi. Arka çizginin solunda bulunan Queen Elizabeth ve Agamemnon dışındaki tüm gemiler susmuştu. İstimbotlar Bouvet'ten 20 kişiyi kurtarabilmişler, 603 kişi sulara gömülmüştü. Bouvet geri çekilirken, Yüzbaşı Hakkı'nın canıyla beraber bıraktığı mayınlara çarpmıştı.

Saat 14:30
Ön çizginin en solundaki Gaulois gemisine mermi isabet etti. Gaulois gemisi de aldığı ağır yarayla geri çekilmeye başladı. 2.Tümendeki gemiler, ön çizgide 3.Tümenin kaçan ve batan gemilerinin yerini aldılar ve merkez tabyalarına ateşe başladılar.

Saat 15:00
Önce Rumeli Hamidiye, daha sonra Namazgah tabyaları 2.Tümenin ateşiyle ağır şekilde tahrip edildiler ve karşılık veremez hale geldiler.

Saat 15:15
Bouvet'e ağır yaralar veren Anadolu Hamidiye tabyası ön çizgiye karşılık vermeye devam ediyordu. Ön çizginin soluna doğru yer tutan Irresistible gemisininin yanında büyük bir patlama oldu ve Irrestible geri çekilmeye başladı.
Rumeli Mecidiye tabyasında ayakta kalan tek top vardı ancak onun da mermi kaldırma vinci bozulmuştu. Seyit Onbaşı, büyük bir güçle 215 okkalık mermiyi üç kez kaldırarak namlunun ucuna sürdü ve bu kahramanlığı ile Ocean gemisi büyük bir yara aldı.

Saat 15:30
Arka çizginin en sağındaki Inflexible isimli gemi Nusret mayın gemisinin döşediği mayınlardan birine çarptı.

Saat 16:15
Irrestible gemisi de geri çekilirken mayına çarptı ve büyük armada en iyi gemilerinden birini daha kaybetti.

Akşam saatleri
Karşılıklı ateşler bir müddet devam etti. Hiç hesapta olmayan kayıplarla beraber, gemilerin, Nusret mayın gemisinin bıraktığı mayınlara çarptığını gören donanma komutanı Amiral de Robeck 2.Tümenin geri çekilmesi emrini verdi. 2.Tümenin sağında bulunan Ocean gemisi de, saat 18.05'te geri çekilirken mayına çarptı. Güçlü top ateşine rağmen Ocean'ın mürettebatı muhripler tarafından boşaltıldı ve Ocean da sulara gömüldü.

Düşman ateşiyle yangın yerine dönen karargahından düşmanın sefil çekilişini izleyen Cevat Paşa:
"Gittiler!" diye haykırdı, "Geçemediler... Geçemeyecekler..."